Data als sleutel tot succes: Hoe DAMA NL organisaties ondersteunt in beter datamanagement

CULEMBORG, 17 september 2024 – Tijdens de DAMA NL dag op 17 september 2024 werd opnieuw duidelijk hoe cruciaal datakwaliteit en ethisch datagebruik zijn voor succesvolle digitalisering en AI.

DAMA NL presenteerde innovatieve tools zoals het interactieve Metromodel, waarmee organisaties hun datakwaliteitsprocessen kunnen stroomlijnen, en het DEDA-framework om ethische kwesties binnen AI-projecten aan te pakken.

Met 15 actieve werkgroepen en ruim 120 werkgroepleden levert DAMA NL zowel nationaal als internationaal waardevolle inzichten en best practices voor datamanagement.

Data zijn het fundament van digitalisering en nieuwe toepassingen van kunstmatige intelligentie (AI). Maar zeker in de top van veel organisaties dringt het maar niet goed door dat het datamanagement op orde moet zijn, wil een transitie succesvol zijn. DAMA NL heeft praktische handleidingen en tips en een zeer actieve gemeenschap om daar verder aan te werken.

Data van slechte kwaliteit zijn niet waardeloos! Dat is zonder meer duidelijk voor meer dan 70% van de deelnemers aan een quiz tijdens de tweede DAMA NL dag op 17 september in Culemborg. Een dataverzameling kun je immers opschonen. Maar hoe doe je dat? De werkgroep Datakwaliteit presenteerde even daarvoor een datakwaliteitsmanagementsysteem met een gestandaardiseerd normenkader.

“Benutting van data is eigenlijk waar het om gaat”, zegt Marco Heij, managing partner bij Premium Business Consultants en lid van de DAMA-werkgroep Datakwaliteit. Hij constateert dat het imago van databeheer is geen populair onderwerp in de boardroom. “Dus als je datamanagement wat sexyer zou willen maken, moet je kijken hoe je dat toegankelijker kunt maken en hoe je er waarde uit haalt”, stelt Heij.

De werkgroep heeft met enkele tientallen DAMA NL-leden als oplossing een ‘Metromodel’ opgesteld op basis van het datakwaliteitsmanagementsysteem. Het is een stroomdiagram gemaakt naar voorbeeld van een kaartje met metrolijnen. Door de verschillende ‘stations’ af te reizen worden gebruikers door het kwaliteitsmanagementsysteem geleid, van de ‘objectives’ via strategische en tactische elementen naar de operationele acties. Maar organisaties krijgen ook hulp bij het uitdiepen van de onderwerpen die dan aan de orde komen.

“Het bepalen van datakwaliteit betekent voor veel organisaties dat ze zich door best veel droge stof moeten worstelen”, zegt Kamal Ahmed, Data Quality Specialist bij Eneco en ook lid van de DAMA-werkgroep Datakwaliteit. Hij heeft zich sterk gemaakt om een interactief online-diagram te ontwikkelen, naast het Metromodel. “Gebruikers willen graag zelf explorerend te werk gaan om te zien wat het voor henzelf betekent en wat ze ermee kunnen doen. Met het interactieve online-diagram kun je als gebruiker zo zelf langs de verschillende elementen lopen en de relaties ontdekken.”

“Datakwaliteit houdt in dat de data voldoen aan de eisen van de gebruiker”, stelt Peter van Nederpelt, mede-oprichter en drijvende kracht achter de werkgroep. “Voor informatiebeveiliging bestaat al heel lang de ISO 27001-standaard. Op het gebied van datakwaliteit bestond zo’n standaard niet. We denken dat gat gevuld te hebben met de lancering van het normenkader datakwaliteitsmanagementsysteem.” De werkgroep is nu ook bezig een certificering op basis van de normen in te richten.

Ethiek-framework als discussiestuk

Afgezien van de kwaliteit van data is het ethisch gebruik ervan een minstens zo belangrijk aandachtspunt voor organisaties. Jurie Florijn ontwikkelde voor zijn master aan de Universiteit van Antwerpen het Data Ethical Decision Aid (DEDA)-framework. Het helpt organisaties bij het voorkomen ethische problemen in de loop van een applicatieontwikkeling. Florijn keek daarvoor onder meer naar de praktijk van ethiek bij biomedische toepassingen. “Biomedische ethiek is iets verder ontwikkeld dan de data-ethiek”, constateert hij. “Ze zijn daar ook al wat langer bezig zijn met ingewikkelde problemen.” Verschillende elementen uit de biomedische ethiek zijn goed toe te passen op AI-problematiek, bijvoorbeeld het behoud van menselijke waardigheid als ze met een algoritme te maken krijgen. Maar een nieuwe categorie die Florijn toevoegde, is explicability. “Laat het algoritme maar uitleggen wat het doet. Explicability is een heel belangrijke categorie, en een die ook een prominente rol speelt in de Europese AI Act.”
Het DEDA-framework is een manier om het in het ontwikkelteam te hebben over ethiek. “Het ziet eruit als een soort ganzenbord, maar er zit een stevige wetenschappelijk grond onder.” Iedereen vindt het leuk om aan een sessie mee te doen, is zijn ervaring. “Het brengt ook zeer verrassende inzichten.”

Sterspelers hebben een coach nodig

Datagedreven werken gaat alleen goed als iemand ervoor kan zorgen dat het geheel functioneert. “Veel problemen zitten in de organisatiecultuur en de organisatieprocessen, terwijl de gesprekken altijd gaan over technologie, over een dataplatform en over datakwaliteit”, stelt Arun Rampersad, datastrateeg bij de Erasmus Universiteit Rotterdam en een van de bestuursleden van DAMA Nederland. “Je kunt veel specialisten bij elkaar brengen die goed zijn in hun eigen werk. Maar dan kan het als geheel nog steeds niet goed gaan.” Hij haalt het voorbeeld aan van een voetbalteam met sterspelers dat toch ver ondermaats presteert in wedstrijden. Er is een goede coach nodig om die cohesie in een team te krijgen. Rampersad presenteert op de DAMAdag het boek ’De Datavertaler: brug tussen de organisatie, data en analytics’. “Een datavertaler, is dat dan een functie?”, is de vraag die hij zichzelf stelt. “Nee, eigenlijk niet. Iedereen kan een datavertaler worden. Iemand van de business kan het zijn, maar ook een data-analist. Het is degene die een rol als ‘change agent’ krijgt voor een organisatieonderdeel. Het is degene die organisatiedoelen kan vertalen naar datavragen en die vervolgens de oplossingen kan inbedden in de organisatie.”

Imposant materiaal uit de werkgroepen

Peter Aiken, president van DAMA international, waarschuwt dat het succes van kunstmatige intelligentie volledig afhankelijk is van data. En het oude adagium blijft van kracht: ‘Garbage in, garbage out’. Maar afgezien van het belang van het gebruik van betrouwbare data bij het ontwikkelen van nieuwe AI-modellen, hamert hij op transparantie, dus de noodzaak om uit te kunnen leggen hoe een model werkt (AI-explainability). De Nederlandse afdeling (chapter) van DAMA ziet hij een voorbeeld van hoe enthousiaste vrijwilligers in een organisatie van werkgroepen bezig zijn met de belangrijke onderwerpen rond datamanagement. “Dit chapter heeft enkele van de meest imposante werkstukken opgeleverd die ik heb gezien. Ik wilde deze dag graag meemaken om te ervaren hoe jullie werken. Want erover horen is één, maar het is niet hetzelfde als het met eigen ogen zien.” Aiken kwam speciaal voor de DAMA NL dag overgevlogen uit de VS waar hij universitair docent Information Systems aan de Virginia Commonwealth University is. Vanwege zijn functie als president van DAMA International spreekt hij veel mensen van het groeiend aantal DAMA Chapters in de wereld en ziet de verschillen. “China bijvoorbeeld, legt de nadruk op educatie, terwijl in Zuid-Amerika het accent juist ligt op het vinden van banen.” Hij moedigt internationale samenwerking aan en ziet dat de werkwijze van DAMA NL wereldwijd opgepakt zou kunnen worden. Hij is vooral enthousiast over de actieve werkgroepen. DAMA NL telt inmiddels 15 werkgroepen waaraan in totaal wel 120 mensen deelnemen.

Treedt naar buiten!

“Onze werkgroepen, daar zijn we echt heel trots op”, stelt Ronald Baan, president van DAMA NL. “Jullie werken gewoon vrijwillig aan thema’s die ook de buitenwereld aanspreken.” Hij ziet met plezier hoe dit chapter zich snel ontwikkelt. In 2022 is door het bestuur een plan ontwikkeld, waarvan al veel onderdelen zijn gerealiseerd. De trainingen, de certificering en de samenwerking met universiteiten gaan allemaal steeds beter. Hij moedigt de werkgroepen en partners aan vaker naar buiten te treden met het harde werk dat ze doen. “We zijn enorm actief, maar we kunnen nog steeds actiever worden”, is zijn oproep.

Connected Data Group, Connected Data Academy, Open Line en een groot aantal eventsponsoren en de Vrienden van DAMA NL hebben bijgedragen om dit event van DAMA NL mogelijk te maken.

Over DAMA NL
DAMA NL verbindt organisaties en dataprofessionals bij het creëren van waarde vanuit Data en het opbouwen van een volwassen datamanagement discipline. Ga voor meer informatie naar www.dama-nl.org.

Over Connected Data Group
Connected Data Group is een erkend expert en leider in Logical Data Management en Datavirtualisatie. Onze voor meerdere clouds geschikte Connected Data Cloud is een krachtig, veilig platform voor real-time analyse, datascience en gegevensuitwisseling. Ga voor meer informatie naar www.connecteddatagroup.nl

Over Open Line
Open Line is een vertrouwde aanbieder van managed cloudservices en levert end-to-end managed services aan organisaties in verschillende sectoren. Met een focus op innovatie en klantsucces levert Open Line betrouwbare, schaalbare en veilige managed cloud services in de gezondheidszorg, sociale huisvesting, lokale overheid, waterbeheer en logistiek. Ga voor meer informatie naar www.openline.nl

Mediacontacten:
Erik Fransen, Managing Director Connected Data Group en
Bestuurslid DAMA NL

erik.fransen@connecteddatagroup.nl